Meereizen door het land van Rouw?

Gisterenavond gaf ik een lezing bij het rouwcafé over de reis door het land van rouw.  Diverse aspecten kwamen aan bod, ook heel veel niet.  Ik begon met me te richten tot degenen, die zelf niet door het land van rouw reizen, maar naast iemand lopen die door het land van rouw reist.

Hoe lang rouwen we?

Auteursrecht: shaday365 / 123RF Stockfoto

Gisteren was ik de hele dag met mijn kleinkinderen. Toen ik naar huis ging, gaf ik ze allemaal een kus. Ik keek nog door het raam naar binnen of er nog kushandjes te geven en ontvangen waren, maar ze waren alweer met hun eigen dingetjes bezig. Ik glimlachte, over een paar dagen zou ik ze weer zien. Ik liep naar mijn auto en reed weg.

In de auto overviel me ineens, de gedachte dat ik het zo gewoon vond dat ik ze over een paar dagen weer zou zien, zoals ook zij het gewoon vonden dat ik weg ging en ze me weer over een paar dagen zouden zien. Mijn gedachten gingen naar Jopie, die haar kleindochter door een ongeluk was verloren en naar Femke, wiens grootvader onverwacht overleed door een hartaanval. Hoe ook ze een keer afscheid van elkaar hadden genomen met gemak en vertrouwen en hoe het daarna voor altijd was veranderd.

Woorden van Compassie, een Kind geeft Raad!

Auteursrecht: victor69 / 123RF Stockfoto

Wat zijn troostende woorden voor een rouwende? In onze maatschappij vindt men het vaak moeilijk om de juiste worden te vinden als iemand is gestorven. Men weet niet wat te zeggen, vaak bang om het verdriet erger te maken of juist de aandacht op het verdriet te vestigen. Misschien kunnen we nog wel het beste naar kinderen kijken. Welke woorden gebruiken kinderen? Kinderen, die nog niet meegenomen zijn in de wereld van de volwassene, die nog niet geheel de regels hebben geleerd, die het ons, volwassenen, zo moeilijk maken om de juiste woorden te vinden.

Waarom huil ik niet?

Deze noodkreet komt van Marcia, die 9 maanden geleden haar dochter Iris op 35-jarige leeftijd heeft verloren. Voorheen had ze geen enkele moeite met huilen, maar sinds de onverwachte dood van haar dochter, lijkt het alsof de tranenkraan voorgoed dicht is gedraaid. Soms voelt ze wel iets van een snik opkomen, maar sinds de dood van haar dochter, nu 9 maanden geleden,  273 dagen geleden, heeft ze nimmer echt gehuild. 

Ik heb je nodig!

En dan is je moeder overleden. Gelukkig heb je je vader nog. Er zal wel veel veranderen in jullie gezin. Je bent de jongste en was je moeders oogappeltje. Hoewel je al 14 was, hoefde je thuis niet veel te doen. Alleen de laatste maanden, toen je mama steeds zieker werd, had je uit jezelf wat taken op je genomen. En nu moeten jullie verder zonder mama.  Verder leven zonder de spil in het gezin,

Ben ik nu aan het her-rouwen, mama?

Is herrouwen eigenlijk wel een bestaand Nederlands woord?  Ik weet het niet en toch wil ik het vandaag hebben over herrouwen. Elk kind wat een belangrijk verlies heeft geleden, zal dit verlies opnieuw ervaren in elke levensfase die het kind doorloopt. Wanneer bijvoorbeeld een kind zijn vader verliest als hij vijf jaar oud is, dan zal het kind op elke leeftijd opnieuw ervaren dat zijn vader gestorven is, er niet meer is, en wat dat voor het kind betekent bij het opgroeien en volwassen worden.  En dit geldt niet alleen als een kind zijn ouder door de dood heeft verloren, maar ook bij echtscheiding mag je het fenomeen van herrouwen niet uit het oog verliezen.

Rouwen om je ex?

En dan hoor je dat je ex-partner is overleden. Als jullie samen kinderen hebben zal je de boodschap vermoedelijk via je kinderen horen. Heb je geen kinderen, dan lees je het misschien onverwacht in de krant, of hoor je het van een gezamenlijke vriend. Als je het al hoort, voordat de afscheidsdienst plaats vindt. Er gaat een steek door je hart.

Deze dag!

Het is niet zomaar een dag, maar het is een dag die aan je gegeven is.  Het is een cadeautje. Een cadeau dat jij vandaag hebt gekregen. En de enige manier waarop je hierop kunt antwoorden is om dankbaar te zijn dat je deze dag hebt mogen ontvangen, dankbaar te zijn dat je leeft en deze dag mag ervaren.

Ik rouw, jij rouwt, wij rouwen

Er wordt vaak over rouwen geschreven. Aangrijpende ervaringen van de weg die een overlevende gaat om zijn leven verder te leven na de dood van een geliefde naaste. En even zo vaak wordt geschreven: Ieder rouwt op zijn eigen wijze.  Doka & Martin (2010) hebben een visie gegeven wat een verklaring kan zijn voor het feit dat ieder op zijn eigen wijze rouwt.

Rouwstijlen bevinden zich volgens hen op een continuüm met aan de ene kant van het continuüm de intuïtieve rouw,

Vaderdag, je mag gewoon rouwen

Ik heb eerder een post geplaatst over Moederdag en hoe moeilijk die dag kan zijn als je moeder is gestorven. Of als je kind is gestorven en niemand nog moeder of mama tegen je zegt. En Vaderdag is ook zo”n dag, die net zo moeilijk is als je vader gestorven is, of als  je kind gestorven is en niemand nog vader of papa tegen je zegt.  Het kan ook een minder fijne dag zijn als je ongewild kinderloos bent en zo graag papa genoemd wilt worden.