Blijf praten

Auteursrecht: designpics / 123RF Stockfoto

Sommige mensen zijn gevoeliger en hebben gemakkelijker contact met de spirituele wereld, de wereld waarin onze dierbare overledenen zijn.  Sommige mensen zijn veel aardser en hebben niets met het zweverige gedoe, zoals het soms wordt omschreven. Ze hebben daarom soms meer moeite om na het overlijden van een dierbare contact te maken met degenen die zijn overgegaan.

Ik zeg dan altijd “Praat met hen”. “Maar ik hoor geen antwoord”, zeg je teleurgesteld, “ik kan hen niet voelen”.   Het zijn inderdaad twee realiteiten. Ze zijn niet zonder reden  uit zicht. Als we alle overledenen zouden zien, zou het een chaos worden hier op aarde.  Ze hebben hun leven hier op aarde gehad en hebben als het goed is afscheid genomen van hun aardse bestaan. 

Stilte

Auteursrecht: esolex / 123RF Stockfoto

En dan valt er stilte. Het praten is verstomd en er wordt niets gezegd. Terwijl er zoveel te zeggen is. Zoveel dat je zou willen zeggen. Je hebt erover nagedacht tijdens het rijden hier naar toe, wat je zou zeggen. Maar nu zit je hier, op nog geen meter afstand van degene die je aan het hart ligt en er is niets dan stilte. Je voelt de paniek in je opkomen, je spieren spannen zich, je schraapt je keel, maar de woorden komen niet. Je spanning neemt verder toe en je gedachten nemen een eigen loop: “het was een vergissing om op bezoek te gaan” of ‘heb ik iets verkeerd gedaan?” of “Ze is boos omdat ik nu pas op bezoek kom”

Diep van binnen

Auteursrecht: kiattithum / 123RF Stockfoto

Rouwen is intensief. Het kost veel energie en de rouwende is dan ook vaak oververmoeid. En daar komt nog het slaapgebrek bij. Het niet in kunnen slapen of halverwege de nacht wakker worden en niet door kunnen slapen. Terwijl men niets liever zou willen doen dan slapen. Men is moe en tijdens het slapen kan men even vergeten hoe moeilijk of oneerlijk men op dat moment het leven vindt.

Rouw is als een storm

 

Auteursrecht: gitusik / 123RF Stockfoto

We worden gevormd door het leven dat ons overkomt. Dit geldt niet alleen voor ons als volwassene, maar ook voor het kind.

Het leven gebeurt. Het is al een boot die vaart en soms aanlegt in een haven om iemand uit te laten stappen, die niet meer verder meegaat. Een geliefd persoon sterft. En dan begint voor jou als volwassene en voor je kind een nieuwe wereld.

Rimpelingen

Auteursrecht: naumoid / 123RF Stockfoto

Door een bericht van een vriendin, kwam het weer op, het idee van rimpelingen. Voor het eerst las ik over rimpelingen in een boek van Irvin Yalom, een van mijn favoriete schrijvers en goeroe op het gebied van psychologie.  Het mooie van rimpelingen is, dat ze er altijd zijn. Het maakt niet uit wat je geloof is. Of je nu gelooft in een leven na de dood, een eeuwige ziel of in een existentieel bestaan, het idee dat we alleen dit leven hebben.

Rimpelingen, als bij een steen die je in het water gooit en die het water tot aan de oevers doet bewegen.  Rimpelingen, het nalaten van iets van onze levenservaring.  En je hoeft er niets voor te doen.  Het feit dat je leeft is voldoende.  

Ken jij de dood?

 

De enige echte wijsheid is weten dat je het niet weet  – Socrates

 

Nog steeds een gezegde dat voor mij elke dag weer bevestigd wordt.  Soms word ik door leren en levenservaring overmoedig en denk het even te weten, totdat het besef er weer is. Het enige dat ik weet is dat ik het niet weet. Ondanks mijn studie over de dood, weet ik niet wat de dood is. Het doet me ook denken aan een quote van Rambass:

Kan verdriet een vriend zijn?

Begrijp me niet verkeerd. Verdriet om de dood van een geliefd persoon is heel erg. Niemand wil iemand waarvan hij of zij houdt verliezen en de pijn van het gemis voelen. Niemand zit te wachten op het intense verdriet dat we voelen als we een geliefd persoon uit ons fysieke leven verdwijnt. We proberen dan ook de pijn weg te houden, ons te beschermen tegen de pijn. Maar als we vluchten voor de pijn, vluchten we ook van de goede dingen die verdriet kan brengen.

Zou verdriet dan toch een vriend zijn?

Omdat ik ook deel uitmaak van de familie!

Auteursrecht: savageultralight / 123RF Stockfoto

Hoe ervaren kinderen zelf de deelname aan rituelen na de dood van één van de ouders of van hun broertje of zusje? Professionals net als ik, kunnen wel zeggen dat het goed is om ze deel te laten nemen als rituelen, zoals de wake, de afscheidsdienst, het bezoeken van het graf en het uitstrooien van de as, maar vinden kinderen dat zelf ook? Tot dusver was het meeste onderzoek hierover gedaan onder de ouders van deze kinderen, nu zijn er ook kinderen zelf aan het woord geweest in een onderzoek in Noorwegen. Enkele citaten uit dit onderzoek:

En dan ben je niemands kind meer!

Het overlijden van een ouder heeft ook op volwassen leeftijd veel impact.  Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond, dat bij veel volwassenen in positieve, dan wel negatieve zin, veranderingen in het leven optreden door het overlijden van een ouder. Ik kan het me zelf ook nog goed herinneren. Het overviel me zelfs, omdat ik er van te voren nooit bij stil had gestaan. Het gevoel nu de oudste van de familielijn te zijn. Natuurlijk had ik oudere broers en een zus. Maar die vielen weg. Ik was de oudste in lijn naar mijn dochter, mijn kleinkinderen. Nu was het mijn beurt om te overlijden. Ik was nu als eerste aan de beurt en dat hoop ik ook van harte. Toch was het heel confronterend. Tevens voelde het als een bijzondere positie. Ik als oudste van de familie.

Meereizen door het land van Rouw?

Gisterenavond gaf ik een lezing bij het rouwcafé over de reis door het land van rouw.  Diverse aspecten kwamen aan bod, ook heel veel niet.  Ik begon met me te richten tot degenen, die zelf niet door het land van rouw reizen, maar naast iemand lopen die door het land van rouw reist.