Wat kan ik dan wel zeggen?

Meermalen is mij gevraagd wat je dan wel kunt zeggen tegen iemand die een naaste verloren heeft.

Allereerst: De aanwezigheid bij een begrafenis of crematie wordt door de nabestaanden erg op prijs gesteld.  Vind je het echt heel moeilijk om persoonlijk contact te hebben met een vriend of bekende die pas een naaste heeft verloren door de dood, dan geef je door je aanwezigheid op de afscheidsdienst aan dat je met hem of haar meeleeft. En ook al begroeten ze je niet als ze langs lopen tijdens de afscheidsdienst, je aanwezigheid wordt gezien. Al is het soms pas later, als ze het condoleance register doornemen. En ook dan nog was je aanwezigheid steunend.

Je kind mee naar een begrafenis/crematie?

De vraag die altijd op komt wanneer een geliefd  persoon overlijdt, is wanneer een kind oud genoeg is om mee naar de begrafenis of crematie te gaan. Zoals ik al eerder de woorden van  Alan Wolfelt heb aangehaald: “Kinderen die oud genoeg zijn om van  iemand te houden, zijn oud genoeg om te rouwen”. En kinderen die oud genoeg zijn om te rouwen, zijn oud genoeg om mee naar een begrafenis of crematie te gaan.

Hoe oud een kind ook is, het is dus altijd oud genoeg om mee naar de afscheidsdienst van een geliefd persoon te gaan. Ook al is het nog zo klein. Tegenwoordig worden er vaak video-opnamen gemaakt van de afscheidsdienst. Later kan een kind dat zien dat ook hij of zij bij het afscheid van de geliefde persoon was. Zeker als de overledene één van de ouders of broertjes of zusjes is, is het belangrijk dat iedereen van het gezin bij de afscheidsdienst aanwezig is, hoe jong een kind ook is. Het buitensluiten van het jonge kind, geeft vaak een extra trauma op het al geleden verlies. Het heel jonge kind ervaart het gemis later, het iets oudere kind voelt zich op zo’n  moment al buitengesloten.