De dood van een broer of zus kan erg ingrijpend zijn. Er wordt niet veel geschreven over het verlies van een volwassen broer of zus. Het kwam bij mij ook toevallig voorbij. Het gaat vaker over het verlies van een kind, je partner, je ouders of je huisdier. Maar dat het verdriet om het verlies van je broer of zus intens kan zijn, wordt nauwelijks besproken.
Het maakt niet uit hoe oud dat je bent op het moment dat je broer of zus overlijdt. Net als wanneer een ander overlijdt die je dicht aan het hart ligt, kunnen we ook dan het gevoel hebben alsof een onderdeel van onze identiteit verloren gaat. Het aandeel dat onze broer of zus in de toekomst zou hebben gespeeld, is verloren gegaan. Er komt een bitterzoete schaduw op elke familiezijn, op elke feestdag. Hoe geweldig de toekomst ook zal zijn, je kunt het niet meer delen met je broer of zus.
Een deel van je verleden is verloren. Zijn of haar herinneringen aan jullie gezamenlijke jeugd zijn voorgoed verloren. Je hebt alleen je eigen herinneringen nog.
Ook worden we ons bewust van onze eigen sterfelijkheid. Onze broer of zus behoorde immers tot onze generatie, dus het kan ons ook overkomen. Een bloem uit dezelfde tuin. Hoeveel jaar hebben we zelf nog te leven? Zullen we ook jong sterven? We kunnen ons ook schuldig voelen. Je zus was moeder van drie jonge kinderen. Jij bent nog vrijgezel. Als één van jullie twee had moeten gaan, had jij beter kunnen gaan. Haar kinderen moet nu opgroeien zonder moeder. En hoe je ook je best doet, je kunt nooit je zus vervangen, ze zullen hun moeder missen.
We kunnen ook boosheid voelen omdat we plotseling het gevoel hebben helemaal alleen te staan in onze verantwoordelijkheden ten opzichte van onze ouders als ze ouder worden – of voelen ons een of andere manier verplicht om ons eigen verdriet opzij te zetten omwille van onze ouders, die tenslotte hun kind hebben verloren. Of we vinden dat er geen ruimte is voor ons verdriet, omdat het verdriet van het gezin van onze broer of zus, de partner en kinderen, veel intenser is en wij er moeten zijn voor hen.
Een overlijden van een broer of zus kan een chaos van emoties losmaken, wat we rouw noemen. En ook al wordt deze rouw in onze maatschappij minder erkend, erken hem zelf wel. En je mag rouwen, op jouw manier en in jouw tijd. Jullie waren verschillende bloemen uit dezelfde tuin.
Leven en Loslaten 
Dank voor deze toepasselijke blog. Mijn zus is een half jaar geleden overleden. Je kunt inderdaad weinig vinden over rouwverwerking van broer of zus. Ik was erg close met mijn zus, haar dood kwam als donderslag bij heldere hemel. Ik kan het gelukkig van me afschrijven, maar het blijft bizar.
Heb in 09-03-2011 mijn broer verloren aan longkanker, mijn zus die vergeten was haar zuurstof dicht te draaien is zij is 19-05-2011 overleden dus 2 mnd na elkaar.
Nis ze beiden herl erg me zus en ik hadden net weet de band versterkt en dan gebeurt er dit.
Herkenbaar …
Ik ben zowel een broer als een zus al kwijt , en was zelf nog geen eens vijftig toen ze een paar jaar geleden ” gingen ” , was altijd t kleine broertje ( ben de jongste ) Ben nog steeds heel erg op zoek naar mn nieuwe rol , wil er zijn voor hun kinderen , maar kamp zelf nog steeds met heel veel verdriet en onmacht … en mis ze … in heel , heeeel veel daagse dingen , om maar niet te spreken van t gemis tijdens de hoogtij-familie dagen …
Anderen vinden dat t maar eens ” over ” moet zijn … maar zo werkt t niet , gek genoeg heb ik ” minder ” last gehad van t heengaan van mn ouders … dat verdriet is er wel , maar voelt natuurlijker , meer van t is goed zo …
En dat kan ik van t gemis van mn broer & zus niet zeggen …
das gewoon niet goed …
te jong , te vroeg , te veel …
en soms onbegrijpelijk !
een ander kan dat ook niet voor je invullen Marco hoe je je voelt of wat je moet doen om door te gaan.. het is wat je zegt.. ouders verliezen ,mis ze ook nog steeds heel erg,maar een broer of zus te moeten verliezen is toch weer net wat anders.. ben haar gelukkig nog niet kwijt,maar het komt er wel aan..ben bang,heel bang..radeloos,boos,verdrietig etc.. hoop de kracht te krijgen waar ook vandaan om dit grote verlies en verdriet te kunnen dragen..wens je heel veel sterkte toe …
Mijn broer is verongelukt op 33 jarige leeftijd ik was 35 hij was altijd mijn maatje, zijn relatie was niet goed en waren tijdelijk uit elkaar. de 2 erg jonge kinderen hadden 3 maanden hun vader niet mogen zien en zagen hem voor het eerst toen hij in de kist
Het bezoekje aan mijn schoonzus van de politie was telefonisch naar mij doorgestuurd, of ik het mijn ouders even wilde vertellen .
dat heb ik gedaan, iedereen stortte in ik moest sterk blijven moest toch veel regelen.
4 maanden later kreeg ik lichamelijke klachten en belande een week in het ziekenhuis.
het verdriet zat zo diep, het moest er nog uit.
Ik heb er een jaar over gedaan om het een plaats te geven. mijn vader is in dat jaar geestelijk veranderd van een gedreven oude man in een wrak door het verlies van zijn oudste zoon.
hij overleed 1 jaar en 4 maanden later. mijn moeder kreeg darmkanker maar is er gelukkig doorheen gerold.
Mijn schoonzus wilde een nieuw leven beginnen en daar hoorde wij niet meer bij we hebben de kinderen nu 16 jaar niet meer gezien.
Ik heb het een plaats kunnen geven, maar het gemis en het verdriet blijft.
Ik heb in die tijd veel gedichten geschreven.
Starend kijk ik naar de sterren.
Ik zoek tot ver voorbij de maan.
Met gesloten ogen zie ik je in mijn gedachten weer lachend staan.
Nu kan ik alleen nog dromen van onze kinderjaren.
Die worden steeds minderen en moeilijker te vergaren
Waar, o waar kan ik je vinden.
Niets is meer tastbaar , alles is vergaan.
Toch kijk ik weer naar die sterren en hoopt op een glimp.
Dat kleine stukje dat ik maar niet vindt.
In mijn hart ben jij altijd dichtbij.
In mij geheugen leeft jij voort.
In mijn handen voel ik nog steeds de bescherming als jij mij een hand gaf.
Mijn schouders voelen zwaar alsof je hoofd er nog op leunt.
Als een stempel afgedrukt voel ik nog steeds je hand op mijn rug.
Maar jouw echte aanwezigheid krijg ik nooit meer terug.
dag lieve broer.
Wat een prachtig gedicht! !!!
wat een prachtig gedicht Thera… gevoelens,verdriet etc. schrijf en schreef ik ook dikwijls van me af.. het helpt je een klein beetje als je het van je afschrijft wordt beweerd.. wens je heel veel sterkte toe …
Mijn zus is 11 maanden geleden overleden en ik mis haar vreselijk…mijn moeder 5 jaar geleden. Ik voel me zo eenzaam en alleen. Ik heb mijn eigen gezin maar voel me zo incompleet. Wij drieën waren altijd een eenheid, zo hecht met elkaar…6 handen op 1 buik. Het doet zo pijn, en elke dag lijkt het alleen maar erger te worden. Ook voor mijn kinderen. Hoe komen we hier doorheen? Dag lieve mamazus…I Love you to the moon and back…for alwaar 😢
Hoi Jolanda, ik zit nu op ruim 10 maanden na het verlies van mijn broer. Ik snap helemaal wat je bedoelt. Het doet nog steeds heel veel pijn. Ik heb ook nog heel veel verdriet. Je voelt je niet compleet meer. Mijn vader is 14 jaar geleden overleden. Ik hoop dat vader en zoon samen zijn, maar dat weet niemand zeker. Ik wens jou heel veel sterkte met je verlies.
Hoi ik weet ook hoe het voelt helaas stuk van me zelf is weg mijn zusje is afgelopen mei overleden op 49 jarige leeftijd het was het enige wat ik had me ouders zijn ook jong overleden we waren heel close ze had geen kinderen en ik 2 dochters daar was ze een tweede moeder voor we we missen haar zo erg hoe kom je daar door het verdriet je leven wat nooit meer compleet zal zijn
mijn tweelingzus is terminaal momenteel.. we zijn altijd 1 geweest en NOG.. misschien wel een tikkeltje meer dan normaal omdat ze dr hele leven al gehandicapt is,en we erg aan elkaar hangen… ze te moeten verliezen en dan te weten dat ze gewoon ‘weg’ is.. durf en wil er niet aan denken …zo onwerkelijk ,weet niet hoe ik er mee om zal/moet gaan straks als de tijd is aangebroken dat ze weg wordt genomen uit t leven..ben bang..radeloos..boos..gefrustreerd..verdrietig..hoop dat ik de kracht krijg dit verlies te dragen…
Het gemis zal groot zijn dat gaat zeker moeilijk worden maar ook jij komt daar door heen.
Jullie worden nu omringt door wederzijdse liefde een mens krijgt daar nooit genoeg van.
Geniet van elkaar zolang als het jullie gegeven wordt.
Alle wonden helen maar de littekens blijven.
they gave us their love
We lost their love
but we still have the memories
Ik wens jullie heel veel sterkte toe.
Veel liefs Thera
Hallo
ik ben op 26-01-2013 mijn broer verloren aan een auto ongeluk
Mijn broer is maar 23 jaar geworden. Ik vind het vaak nog wel lastig om daar over te gegaan
praten ik had altijd een goede band met mijn broer wij waren echt 2 handen op 1 buik en we stonden altijd voor elkaar klaar. Ik ben nu zelf ook net 23 geworden ik vind dit niet zo leuk want nu word ik op een duur ouderder dan mijn broer of ik denk wel eens van zou mij niet het zelfde gaan over komen net zo als mijn broer
Het ergste waar dat ik tegen aan liep was dat er foto’s zijn gemaakt
van mijn broer zijn ongeluk waarvan 1 foto nog kon zien dat mijn broer nog
In de auto zat dit vond ik heel erg lastig en moeilijk maar ik kreeg zeker ook wel eens
Het gevoel dat ik buiten werd gesloten omdat de mensen maar zegden van voor je ouders
is het toch erger der en ik moest mijn verdriet maar weg stoppen en er sterk voor mijn ouders zijn
naar mijn gevoel en mijn verhaal werd niet echt naar geluisterd omdat ze het voor mijn ouders erger der vinden dan voor mij bij mij was het gewoon het gevoel dat ik kreeg van och het was maar je broer dit deed en doet als ik er weer aan denk zo verdomd veel pijn
ik kon ook niet goed met het verlies van mijn broer omgaan
ik ben optenduur bij mijn huisarts geweest om te gaan vragen om slaap tabletjes
omdat ik vanaf die tijd niet goed meer kon slapen. Maar mijn huisarts vroeg
Mij van waarom ik die slaap tabletjes hebben moest
toen heb ik alles vertelt van mijn broer zijn auto ongeluk en hij heeft mij door gewezen naar lentis
Ik heb daar hele goeie behandelingen gehad en die hebben mij er weer bovenop geholpen om weer door te gaan
Ik mis mijn broer nog elke dag
Dat heb je mooi geschreven.
Ik ben op 06-05-14 ook mijn 23 jaar oude broer verloren. Door een auto ongeluk. Hij was getrouwd en had 2 kinderen.
Mensen vinden het in het begin heel erg. Maar daarna zie je ze niet meer. Dat kan pijn doen want de wond van verdriet en gemis gaat nooit meer weg.
Nu 3.5 jaar later ben ik ook een goeie vriend verloren door een verschrikkelijk auto ongeluk. Aan dezelfde weg als mijn broer. 100 m van elkaar vandaan. Sinds die dag ben ik zo verandert. Ik ben mezelf niet meer en ik kan nergens en bij niemand mijn draai meer vinden. Met mijn relatie gaat het ook veel minder goed sinds die dag. (Het was zijn beste vriend. 😦 Ik hoop zo dat er weer een dag komt dat ik mijn draai weer kan vinden.
Mijn zus is overleden toen ze nog kind was, bijna 12. Ik was 9 jaar. Nu ruim 38 jaar geleden mis ik haar nog steeds. Hoe zou het geweest zijn als zij wel was blijven leven?
Mijn moeder had het ontzettend moeilijk toen ik ging trouwen, want het klopte voor haar gevoel niet. Ik de jongste (inmiddels de middelste) ging trouwen en de oudste was er niet bij.
Ik heb van prof. Manu Keirse tijdens een symposium gehoord, dat verdriet geen plaats te geven is. Verdriet is als een schaduw. De ene dag is die heel groot, heb je er veel last van, de andere dag is hij heel smal en klein en de andere dag is hij nog net om de hoek.
Er gaat geen dag voorbij dat ik niet even aan haar denk, meer met melancholie als verdriet dat wel. Ik geniet namelijk zelf wel ontzettend van het leven en kan het ook erg waarderen.
Mijn broer is 2 juni 2015 overleden aan longkanker, 60 jaar jong. Ik mis hem ontzettend, soms gaat het een paar dagen goed en dan ineens heb ik weer zo vreselijk veel verdriet. Het doet zo’n pijn. Met mijn moeder hadden mijn broer en ik ging contact. Mijn vader is 14 jaar geleden overleden. Ik voel me incompleet, kan mijn herinneringen niet meer delen. Ik word binnenkort voor de tweede keer oma, daar kijk ik erg naar uit. Maar gelijk doet het pijn dat ik het niet met mijn broer kan delen. Hij zou in sept. 2015 zelf voor de eerste keer opa worden, helaas heeft het niet zo mogen zijn. Nu we weer in dezelfde maanden zitten van zijn chemo en bestralingen vorig jaar beleef ik alles weer opnieuw. Ik vind ook dat het verlies van een broer/zus onderschat wordt.
Ik wens iedereen in deze situatie heel veel sterkte. We hebben het nodig.
Mijn zus is op 10 maart 2015 overleden aan een acute hart stilstand. We liepen van november 2014 iedere dag naar het ziekenhuis, naar mijn moeder die geopereerd moest worden voor een nieuwe hartklep. Ze was al 5 jaar bezig met herstellen van verschillende operaties. We hadden het er maar druk mee! Op 10 maart 2015 hadden we een afspraak met de cardioloog van onze moeder en toen heeft mijn oudste zus eens flink uitgepakt over de verkeerde diagnoses die er waren gemaakt over onze moeder. Dat luchtte op!!
s’ avond belt mijn zwager op dat onze zus is overleden. Wij dachten alle dat onze moeder het leven gelaten had, maar het was onze oudste zus. Intens, zo verdrietig als iemand zomaar uit je leven vertrekt. 2 weken later overlijd mijn moeder. Door het verlies van haar oudste dochter, wilde zij niet verder leven. Nu ruim een jaar na dit gebeuren is het verdriet nog regelmatig aanwezig. Ik mis mijn moeder maar bovenal mijn zus. Ze was nog maar 53. Alles is anders en wordt nooit meer hetzelfde!! Mijn zwager vind een nieuwe vriendin, maar wij krijgen nooit meer een nieuwe zus.
Ellie
Ik ben ook plotsklaps mijn enige broer verloren. Na een tijdje moeizaam contact te hebben gehad woonde hij net weer bij in ons geboortedorp. Nog bezig het huis in te richten en dan zo plots overleden. Ik heb het er moeilijk mee dat ik geen tijd meer met hem kan doorbrengen. Ik moet nu alleen voor mijn zieke moeder zorgen en het ik mis mijn broer verschrikkelijk. De herinneringen aan je jeugd kun je niet meer met een vertrouwd iemand ophalen.
De verhalen zijn heel herkenbaar. Ruim 4 jaar geleden overleed mijn vader en ruim anderhalf jaar later mijn enige broer heel plotseling aan een hartstilstand. Hij werd 47 en zou nu binnenkort 50 worden. Ook al mis ik mijn vader regelmatig, zijn leven was in allerlei opzichten compleet. Het leven van mijn broer was nog niet af. Ik mis hem dagelijks en zal dit altijd meedragen. Maar ook de mooie herinneringen zullen altijd blijven❤️
Mijn broer is op 15 mei 2020 in zijn woning gevonden. Hij was al zeker een half jaar geleden overleden. Hij wilde met niemand meer contact. Hoe vaak ook aangeboden. Nee bij hem kwam er niemand binnen. Na een woordenwisseling met onze moeder werd hem “terecht” de deur gewezen. Je moeder is geen “hoer”, en zeker niet op 87 jarige leeftijd. Maar zoals moeders zijn wilde ze toch graag contact met hem.
Ik als zijn jongere broer heb hem in bijzijn van mijn moeder gebeld. We kregen als antwoord dat hij nooit meer contact wilde en drukte zijn telefoon uit. Nooit meer iets gehoord, tot op die 15e Mei 2020. Vermoedelijk is hij vlak na dit telefoontje overleden. Hij was een zonderling, maar toch mijn broer. Soms haatte ik hem, maar ook hield ik weer van hem. Ik had zo met hem te doen. Hij had zo’n lastig leven.
Hij is ook begraven of gecremeerd zonder iemand van ons erbij.
Hard, ontzettend hard. Voor mijn moeder is het echt héél erg. Nooit meer je kind gezien, géén afscheid kunnen nemen. Voor mijn moeder en zus en mijn broers en ikzelf een regelrecht trauma. We denken er elke dag aan. Het verdriet gaat en komt met golven. Ineens word je door hem in je hoofd overvallen, er volgen tranen en intens verdriet.
Nee vergeten kan ik hem nooit, hij was toch een deel van mijn leven, en dat is weg.
Hij is van deze aarde verdwenen zonder enig afscheid van hem te kunnen nemen.
Tot ooit broer.
Coby
4 September 2021 / 17.15 pm
Zit met tranen in mijn ogen al de bovenstaande verhalen te lezen. Ook ik ben mijn lieve zus onlangs aan kanker verloren. Onze ouders waren al overleden en we hadden alleen elkaar.
Mijn zus zat al een paar maanden in een hospice.In het begin was ze nog iets mobiel en wilde wat ze kon nog zelf doen. Maar ineens ging ze snel achteruit, ze kon niet meer praten, lopen en eten kreeg ze via een sonde. Het was mijn zus en ook weer niet ze was een schim van wat ze ooit was.
Het deed me zoveel verdriet om haar zo te zien. Ze was ooit zo sterk. En ik was boos op iedereen, want waarom moest dit haar overkomen. De dag voor ze overleed ben ik nog bij haar geweest. en volgens mij voelden we allebei dat dit de laatste keer was. Maandag werd ik opgeroepen en kon haar nog zeggen hoeveel ik van haar hield. Heb nu niets meer om te delen, en al de herinneringen zijn nu voor mij alleen.Mijn zogenaamde vrienden haakten allemaal af. Ze konden het niet aan als ik ze in al mijn wanhoop en verdriet overstuur opbelden. Ik zal het verder alleen moeten doen, weet alleen niet hoe,
Wens iedereen veel sterkte met hun verdriet
Coby, ik heb zojuist Uw bericht gelezen (is wel vandaag één jaar geleden dat U het bericht heeft geplaatst). Maar toch voel ik enorm met U mee. Ook ik heb nog regelmatig last van het verlies van mijn broer, (15 mei 2020 gevonden in zijn woning). Ik wens U héél veel sterkte.