Soms zijn er gebeurtenissen of perioden in je leven die je het liefst zou willen vergeten. En misschien ben je ze ook wel vergeten, heb je ze ver weg gestopt. Toch zijn ze onderdeel van je en het wegstoppen van deze herinneringen heeft wellicht niet het effect dat je zou willen. Je weet het zelfs misschien niet dat deze onplezierige herinneringen onbewust je leven beïnvloeden. Ze beïnvloeden wat je denkt, voelt en doet. Je weet zelf ook wel dat er wat aan de hand is, je zit tenslotte niet voor niets bij mij aan tafel, maar je kunt er zelf je vinger niet meer op leggen.
Het is een gevaar om gedachten en emoties proberen te vermijden. Het is een onderdeel van het menselijk bestaan, het lijden. Dat klinkt nu misschien wel erg zwaar, maar negatieve gebeurtenissen en perioden behoren bij het mens zijn. Het geeft ook juist de jus aan het leven, want juist hierdoor kunnen we genieten van de positieve elementen van het menselijk leven. Het leven gericht op vermijden van pijn, verdriet, angst en bedreiging leidt af van het leven naar de waarden die voor ons belangrijk zijn. Ook ACT (Acceptance en Commitment Therapie) stelt dat ongewenste sensaties zoals pijn, negatieve emoties en gedachten bij het leven horen en dat het vermijden ervan juist meer lijden met zich mee brengt.
Het enkel aandacht hebben voor het lijden, dan wel het vermijden van lijden kost veel aandacht en energie, die we niet kunnen besteden aan waardevolle aspecten van het leven. Met ACT leren we dus om het leven zoals het ons gegeven is te accepteren (Acceptance) en ons te richten op de voor ons waardevolle waarden van het leven (Commitment). Wat maakt het leven voor jou belangrijk en waardevol?
Bijvoorbeeld: Joost. Zijn lust en zijn leven was voetbal. Maar na een auto-ongeluk was het zelf spelen van voetbal niet meer voor Joost weggelegd. Hij zei dat het hem niet uitmaakte, hij kon tenslotte nog lopen. Toch onbewust vrat het aan Joost, dan hij zijn geliefde sport niet kon uitoefenen. Het koste hem erg veel energie om die frustratie niet naar buiten te laten komen. Ondanks dat hij waardeerde dat hij nog kon lopen, had hij nooit geaccepteerd dat hij niet meer kon voetballen. We zijn op zoek gegaan naar de bovenliggende waarde. Wat maakte en maakt het voetballen zo belangrijk voor Joost is? Plezier en genot? Aanzien? Het neerzetten van een goede prestatie? Verbondenheid?
Bij ‘verbondenheid’ kreeg Joost tranen in zijn ogen. Het gevoel deel te zijn van een team, samen voor de overwinning te gaan, en samen treuren om de degradatie was voor Joost heel belangrijk. Dat gevoel heeft hij sinds het ongeluk niet meer gehad. In het begin was hij nog lid gebleven van het team, maar het gevoel van verbondenheid was verdwenen. Hij was geen echt onderdeel meer van zijn team, hij had er niet aan meegewerkt. Joost besefte ook nu pas dat verbondenheid een erg belangrijke behoefte voor hem is. Niet zo heel vreemd want volgens Deci en Ryan (2000) is verbondenheid één van de drie psychologische basisbehoeften.
Toen het Joost duidelijk was, welke voor hem belangrijke waarde ten grondslag lag aan het voetballen, was het gemakkelijker om iets te zoeken waarbij hij, ondanks de beperkingen van zijn been, deze verbondenheid weer kon voelen. De elementen had hij zelf aangegeven, het zich onderdeel voelen van een team, samen voor de overwinning gaan en treuren om degradatie. Nee, hij is geen trainer bij het voetbaljeugdteam geworden, wat ook een keuze geweest had kunnen zijn. Joost is momenteel één van de zeven vrijwilligers die voor een dierorganisatie sponsors probeert aan te trekken. Maandelijks komen ze bij elkaar en ook tussendoor hebben ze veel contacten. Hij voelt zich weer onderdeel van een team. Samen vieren ze als ze een grote sponsor hebben binnengehaald en samen treuren ze als het ondanks hun inspanningen niet gelukt is om extra inkomsten voor de dierorganisatie te krijgen.
Leven en Loslaten 