Emotioneel welbevinden is altijd belangrijk voor een ieder. Toch zeker wanneer je in de laatste levensfase komt, als je weet dat je spoedig het menselijk lichaam zult
verlaten, als het lichamelijk welbevinden snel achteruit gaat, is emotioneel welbevinden erg belangrijk.
Als je weet dat je in je laatste levensfase zit, kom je in een andere soort energie terecht. De hechting aan materiële zaken wordt minder, de minder tastbare zaken worden belangrijker, zoals de verbintenissen met andere mensen, de spiritualiteit, het eigen zijn. Oude gewoonte en patronen kunnen worden losgelaten, waardoor er een ander en vaak ook intiemer contact mogelijk is met naasten, en ook met vrienden en kennissen.
De resterende tijd is vaak onzeker. Deze kan nog dagen, maar ook nog maanden of zelfs een paar jaar zijn. Door het feit dat je in een terminale fase van een ongeneeslijke ziekte zit, je lichamelijke krachten afnemen, weet je echter dat de dood eraan komt.
Wat kun je nu in deze levensfase doen om je emotioneel voor te bereiden op de dood? Zodat je je rustig en ontspannen voelt, klaar om de overgang te maken.
Hier volgen 4 suggesties:
1. Zeg je zes regels. En dit is zowel voor degene die gaat sterven als voor de ander
- Sorry …………….. (Sorry dat ik niet op de verjaardag van je zoon ben geweest)
- Ik vergeef je…….. (Ik vergeef je dat je alleen op vakantie bent gegaan)
- Dank je……………. ( Dank je dat je bij mij blijft nu ik bijna niets meer kan)
- Ik houd van jou… ( ik zal altijd van je houden)
- Het is goed …………( Het is goed dat ik doodga, het is goed dat je gaat)
- Vaarwel zeggen… ( Vaarwel, ik hoop dat je het aankunt zonder mij)
Welgemeende zinnen, zullen de energie tussen jou en die ander openen, waardoor er meer ruimte komt voor jullie emoties en gevoelens. Er komt rust, de stervende kan gaan, en de nabestaanden kunnen hem of haar loslaten. Wat gezegd had moeten worden, is gezegd.
Afscheid moeten nemen van het aardse leven doet pijn. De meesten van ons hadden er nog langer willen zijn, nog meer dingen mee willen maken, willen ervaren. Deze emoties van rouw, van de pijn van het afscheid nemen, mag je gewoon tonen. Bewust bezig zijn met je verdriet, met de pijn die het afscheid je geeft, geeft rust en acceptatie en bevordert het emotionele welbevinden. Terwijl ontkenning of wegdrukken van de gevoelens van rouw juist ervoor zorgen dat je je afsluit, waardoor je eenzaamheid vergroot.
3. Focus je op de nog mooie dingen van het leven
Geniet van muziek die je mooi vindt, van een wandeling door het bos (ook al zit je misschien in een rolstoel), de geur van pas gemaaid gras, de zon op je gezicht, de wind door je haren, de lach van je kleinkind, een handje dat zachtjes in je hand wordt geschoven, een bezoek aan een museum. Neem contact op met oude vrienden om samen herinneringen op te halen. Geniet gewoon van het NU moment en ervaar dat er nog vele mooie momenten zijn.
4. Laat iets achter
En dan bedoel ik niet alleen iets materieels, maar iets emotioneels of spiritueels. Hoe ervaar je nu het leven? Welke levenslessen wil je vertellen aan je naasten? Aan je vrienden? Schrijf je levensverhaal met zijn levenslessen (of je die nu fijn vond of niet) of neem ze op als je niet meer genoeg kracht hebt om te schrijven of te typen. Of schrijf een brief aan je kleinkinderen die nog geboren moeten worden. Wat wil jij dat je naasten van je herinneren? Jouw bestaan heeft de wereld veranderd.
Emotioneel welbevinden geeft rust en daardoor een goede dood.
(De tekts is geinspireerd door het boek It’s OK to die van Monica Williams- Murphy, MD)
Ik vind het mooi hoe je dit geschreven hebt. Ik hoop dat mensen de vier punten eigenlijk al eerder in hun leven met zich meedragen en er iets mee doen. Wacht niet tot die laatste levensfase. Laat de mensen om je heen nu al weten dat je ze vergeeft, dat je van ze houdt, dat je het okay vindt dat ze op eigen benen gaan en staan. Het is belangrijk dat je met elke emotie terecht kunt bij mensen die je vertrouwt, want er zijn veel dingen die met ‘rouw’ te maken hebben. Probeer te genieten van elke dag. Ben dankbaar en doe iets voor een ander, ook dat geeft voldoening. Schrijf dingen op in dit vluchtige bestaan. Zet de TV eens UIT en pak pen en papier. Deel je kennis over jouw leven en levenslessen.
Dank Nina voor de mooie opbouw hierin.
Helemaal mee eens Boukje, dat we dat niet alleen in de laatste levensfase moeten doen, maar in elke levensfase. Als het een gewoonte wordt in het dagelijks leven, dansen we veel gemakkelijker door het leven op weg naar die laatste dans. We weten namelijk alleen dat hij er is, maar niet wanneer.
Heel goed dat jullie hier aandacht voor vragen. Samen met anderen heb ik de stichting nalatenschapsmediation opgericht. in zo een mediation kunnen mensen al bij leven ingaan op “Hoe besta je na?”. ik schrijf er nu een boek over. Wel pittig.
Zie http://www.nalatenschapsmediation.com of http://www.riemsdijkvan.nl